Η Ηθική του Ταό

"Ταοϊσμός και Ζεν"

Απόσπασμα από το "Βιβλίο του Τσαγιού",

Οκάκουρα Κακούζο, Εκδ. Ερατώ

Στον τομέα της ηθικής οι ταοϊστές επιτιμούσαν τους νόμους και τους ηθικούς κώδικες της κοινωνίας, επειδή για κείνους το σωστό και το λάθος δεν ήταν παρά σχετικοί όροι. Ο Ορισμός είναι πάντοτε Περιορισμός, και το "Σταθερό" και το "Αμετάβλητο" όροι δηλωτικοί μιας διακοπής της ανάπτυξης. Ο Κουτσουγκέν έλεγε πως "οι Σοφοί κινούν τον κόσμο". Τα ηθικά μας πρότυπα είναι γέννημα παλαιών κοινωνικών αναγκών · πρέπει, ωστόσο, η κοινωνία να παραμένει εσαεί ίδια ; Η διατήρηση των κοινών παραδόσεων συνεπάγεται την διαρκή θυσία του ατόμου χάριν του κράτους. Η εκπαίδευση, προκειμένου να διαιωνίσει την ισχυρή πλάνη, προάγει ένα είδος άγνοιας. Οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν να είναι αληθινά ενάρετοι, παρά μόνον να συμπεριφέρονται σωστά. Γινόμαστε μοχθηροί, επειδή δεν είμαστε εσωτερικά ελεύθεροι. Δεν συγχωρούμε ποτέ τους άλλους, επειδή ξέρουμε πως εμείς οι ίδιοι είμαστε εν αδίκω. Παριστάνουμε τους ευγενείς, επειδή φοβόμαστε να πούμε την αλήθεια στους άλλους · καταφεύγουμε στην υπερηφάνεια, επειδή φοβόμαστε να πούμε την αλήθεια στον εαυτό μας. Πως μπορεί να πάρει κανείς τον κόσμο στα σοβαρά όταν ο ίδιος ο κόσμος είναι τόσο γελοίος ; Παντού επικρατεί το πνεύμα της ανταλλαγής. Τιμή και Αγνότης! Κοιτάξτε, λοιπόν, τον αυτάρεσκο έμπορο που πουλάει στην λιανική το Καλό και το Αληθινό! Μπορεί κανείς ν' αγοράσει ακόμα και μία κατ' ευφημισμόν Θρησκεία, που δεν είναι στην πραγματικότητα παρά κοινή ηθική, καθαγιασμένη με άνθη και μουσική. Τι απομένει αν απογυμνώσουμε την εκκλησία από τον εξοπλισμό της ; Κι ωστόσο, η επιχείρηση θεριεύει, γιατί οι τιμές είναι παράλογα χαμηλές - μια προσευχή για ένα εισιτήριο στον Παράδεισο, ένα πτυχίο για να γίνει κανείς ευυπόληπτος πολίτης! Τρέξτε γρήγορα να κρυφτείτε - αν μάθαινε ο κόσμος την πραγματική σας χρησιμότητα, ο δημοπράτης θα σας έβγαζε αμέσως στο σφυρί! Γιατί αρέσει τόσο πολύ η αυτοδιαφήμιση σε άνδρες και γυναίκες ; Δεν είναι αυτό ένα ένστικτο με ρίζες στην εποχή της δουλείας ;